Hoe ontstaat onbalans op het energienet?
Om de onbalans op het Belgische net te verklaren moeten we terug naar het begin. Het balanceren van het net is de verantwoordelijkheid van transmissienetbeheerder Elia. Iedere dag ontvangt Elia informatie van PV-partijen – zij zijn verantwoordelijk voor de inkoop van elektriciteit – over de marktvraag en het aanbod van energie. Op die wijze proberen zij vraag & aanbod van elektriciteit af te stemmen op het verwachte verbruik van klanten.
Regionale netbeheerders informeren vervolgens Elia over de daadwerkelijke productie en afname van elektriciteit per PV-partij. Het gaat bijvoorbeeld om Eandis Assets, Inter-Energa en Ores. Zij maken voorafgaand een inschatting omtrent de productie en het verbruik van energie. En hoewel die inschattingen tamelijk nauwkeurig tot stand komen, kan een kleine verandering in het verbruik – maar ook het weertype – al voor onbalans zorgen tussen inschatting en realiteit. En omdat er iedere dag nieuwe huishoudens en bedrijven worden toegevoegd aan het, waarbij zij bovendien ook duurzame stroom opwekken en terugleveren, groeit het aantal momenten waarop sprake is van ‘onbalans’ op het Belgische net.
Wat merken consumenten van onbalans op energienet?
Onbalans op het energienet kan op termijn grote gevolgen hebben zodra het verschil tussen de prognose van vraag & aanbod te ver af komt te liggen. Zelfs nu al bestaan risico’s op stroomstoringen of zelfs black-outs. De oplossing is te vinden in systeembalans, maar dat wordt steeds ingewikkelder. Wat merkt u als consument nog meer van onbalans op het energienet?
Onbalans energienet kost leveranciers geld
Wellicht merkt u het niet direct, maar het is nu al zo dat energieleveranciers financieel worden gestraft voor de momenten waarop opwekking en verbruik van energie in onbalans zijn. Deze kosten krijgt u afhankelijk van uw energieleverancier al doorberekend. Volgens de huidige prognose rekenen energieleveranciers ieder jaar al ruim 100 euro aan kosten door aan u als consument. Die kosten worden bijvoorbeeld verwerkt in de variabele verbruikskosten.
Financieel voordeel met dynamische energie
Niet alles is negatief. Er is namelijk ook sprake van een positief effect bij onbalans, maar daarvoor moet u wel een dynamisch energiecontract hebben. Omdat regionale netbeheerders er alles aan gelegen is om de balans op het energienet te bewaken, onbalans kost immers geld, zullen zij er alles aan doen om een overschot van duurzame energie op het net te voorkomen.
Zodra er dan ook sprake is van een onverwacht overschot aan (duurzame) energie op het net, dan zullen de reële stroomprijzen dalen, waardoor het voor consumenten op die momenten interessanter wordt om energie te verbruiken. De dynamische energieprijs daalt of wordt zelfs negatief, waardoor consumenten veel geld kunnen besparen en/of verdienen.
Hoe gaan we om met onbalans en netcongestie?
Onbalans en netcongestie zijn relatief nieuwe begrippen. Toen we voorheen nog uitsluitend gebruik maakten van fossiele brandstoffen kon veel beter een inschatting worden gemaakt van vraag en aanbod van energie. Nu steeds meer consumenten en bedrijven zelf hun energie opwekken, en deze op willekeurige momenten terugleveren aan het net, zien we een toename van de onbalans en netcongestie. Gelukkig bestaan er ook al daadkrachtige oplossingen.
1. Energieopslag consumenten
Om netcongestie daadkrachtig aan te pakken is energieopslag een interessante optie. Een oplossing die voor consumenten inmiddels bekendstaat als de thuisbatterij. Dankzij de thuisbatterij kunnen Belgische consumenten het overschot aan opgewekte zonne-energie tijdelijk opslaan en later verbruiken. En omdat huishoudens vaak een overschot aan opgewekte zonne-energie hebben op momenten van onbalans op het net, is opslag extra interessant.
2. Slimme laadpaal thuis of openbaar
Steeds meer huishoudens maken bovendien gebruik van de laadpaal thuis. Een oplossing die ook voldoende mogelijkheden biedt. Gezien het feit dat overbelasting van het energienet een acuut probleem is, is het essentieel om de afname van elektriciteit adequaat te verdelen over de dag. Dat is mogelijk door de elektrische auto slim op te laden, bijvoorbeeld als onbalans op het stroomnet dreigt. Hetzelfde geldt voor openbare laadpunten, alsmede elektrische deelauto’s die de hele dag door opladen. Die verhoogde oplaadcapaciteit kan helpen om op piekmomenten in de stroomafdracht aan het net de stroom sneller kwijt te kunnen.
3. Slimme aansturing van systemen
En last but not least is de slimme aansturing van meerdere systemen bij ons thuis belangrijk. Hierin draait alles om het ontlasten van het energienet op drukke momenten. Er bestaat een enkel nadeel: de huidige wet- en regelgeving beperkt momenteel de mogelijkheden tot slimme aansturing van onze systemen in huis. Nu echter de noodzaak van slimme aansturing toeneemt, zal naar verwachting de wet- en regelgeving om dit te faciliteren op korte termijn volgen. Dat brengt voldoende oplossingen mee om de onbalans op het Belgische net op lange termijn te kunnen beperken.
